Marzenie zabiera tyle samo czasu co planowanie. 
Honoriusz Balzac

Planowanie - wstęp
Cele planowania i w planowaniu

Zagadnienie planowania jest rozległe. Zastanawiałem się, czy - wobec DUŻEJ ilości odnośnych publikacji (książek oraz artykułów w Internecie) – warto w ogóle pisać na ten temat, skoro pisali mądrzejsi.

Ponieważ jednak spodziewam się paru artykułów szczegółowych o planowaniu, które chciałbym umieścić na L-earn.net, to postanowiłem popełnić ten „wstęp”, który będzie miniprzewodnikiem po temacie, aktualizowanym w miarę dochodzenia dalszych materiałów i  myśli.
Mówiąc o planowaniu, przypomnę że serwis L-earn.net zaplanowany jest właśnie jako pewna struktura artykułów, podzielonych na tematy, gdzie każdy z nich będzie miał wstęp.

Na dziś, jako pierwszy materiał poza tym wstępem, przedstawiam (w dziale Prezenty), e-book Wandy Łoskot o planowaniu życia i określaniu celów, który – gdy „przerobiony” i przyswojony – będzie dobrą odpowiedzią na pytanie „jak planować?”.

Szereg innych opracowań (podanych w spisie na końcu artykułu a także gdzieniegdzie w jego treści) wskazuje jednak na wielość podejść do tytułowego zagadnienia. Dodam więc swój (choć nie tylko) pogląd na ten temat.

Planuje się produkcję w fabryce, budżet państwa i gminy, zakupy w sklepie, podróż i repertuar teatru itd. itd.

Skupimy się raczej na osobistym planowaniu zgodnym z własnymi celami, co nie oznacza, że pewne obserwacje z planowania przedsiębiorstwa nie mogą okazać się cenne.

 Czym jest plan?

Jest określeniem celu (-ów) do osiągnięcia, terminów (choć nie zawsze), zasobów (szeroko pojętych, np. pieniądze, materiały, pomoc innych, wiedza, umiejętności,...) i sposobów dojścia do celu. Dobrze jeśli plan pokazuje środki oceny jego realizacji – w trakcie i na zakończenie.

Dobry plan to taki, który w realizacji oferuje duże prawdopodobieństwo osiągnięcia sukcesu w określonym czasie.

Pierwszym i najważniejszym elementem planowania jest wyznaczenie  celu.

Zanim przejdziemy do planowania i wyznaczania celów, ważne jest zrozumienie ich istoty, odróżnienie ich od środków.

Środek może być celem cząstkowym, narzędziem do realizacji celu właściwego, który tutaj widzimy jako pewien pożądany stan, raczej formę BYCIA niż posiadania. Np. posiadanie domu jest bardziej środkiem niż celem samym w sobie, w danym przypadku np. celem jest przyjemność bycia gospodarzem, zadowolenia z dobrych warunków, przestrzeni, estetyki, ze stworzonych warunków dla życia rodziny, zabezpieczenia na nieruchomości, itd.
Cel wyznacza kierunek, środki dają możliwość podążania w tym kierunku.

Różnica ta jest trochę podobna do tej, jaka zachodzi między kierowaniem i przywództwem a zarządzaniem. Przywództwo określa cele, środkami zajmuje się zarządzanie. Firmą się zarządza, ludźmi – kieruje.

Po co nam cele?

Wanda Łoskot w swym e-booku ujęła to ładnie: Jeśli nic nie zaplanujesz, nie dziw się że niczego nie osiągniesz!
Przez określanie celów możesz:

- więcej osiągnąć
- udoskonalić działanie
- zwiększyć swoją motywację do osiągania swych celów
- zwiększyć swoją dumę i satysfakcję z osiągnięć
- zwiększyć zaufanie do samego siebie
- zaplanować eliminację postaw, które ciągną cię do tył i powodują nieszczęście
- kontrolować swoje życie wprowadzając do niego ład.

Bez wyznaczonego długoterminowego celu, bez jasno określonej wizji przyszłości łatwo wpaść w pułapkę aktywności, zaangażowania i ciężkiej pracy, które może  zaowocują stanowiskami i sukcesami, ale często nie  przynoszącymi prawdziwej satysfakcji.

Prawdopodobnie podłożem twych celów jest ulepszenie swego życia. Jeśli spojrzeć na to poważnie, to jest to sprawa do głębokiego przemyślenia.

 Poszukiwanie celu

Dobry cel, to taki, który jest wart osobistego zaangażowania.  Innymi słowy powinien być motywujący. Tę cechę wiąże się głownie z realizacją celów (motywuj się do działania), natomiast zapomina się często, że dobrze jest by cel był taki, by motywował sam z siebie. Stosunkowo rzadko w literaturze rozpatruje się także psychologiczne aspekty etapu wyznaczania celów, a są one bardzo istotne. Wyraźnie podnosi to Leszek Żądło w swych książkach  o samorozwoju i życiu duchowym. Zatrzymajmy się wiec nad tym przez chwilę korzystając dalej z paru jego sugestii i metod, które silnie akcentują afirmacje.

Trzeba być bardzo uczciwym wobec siebie, żeby określić, "co jest dla mnie najważniejsze".

Spotyka się czasem ludzi, którzy dryfują przez życie i zapytani o cel, o to czego chcą  - odpowiadają "nie wiem". Choć mogą istnieć różne przyczyny takiego "odrętwienia", to taka odpowiedź nie jest prawdziwa.

Zawsze bowiem da się  powiedzieć:

Możesz po prostu chcieć zmienić się.
Możesz chcieć dowiedzieć się czego właściwie chcesz (to właśnie jeden z podstawowych celów!).
Możesz chcieć być szczęśliwy.
Możesz chcieć lepszego życia.
itd.

Jeśli nie możesz określić bardziej specyficznego celu – zacznij od takich ogólnych. Zresztą, logiczne jest zacząć od celów najogólniejszych dla danej sytuacji, od fundamentu. Z planu życia wynikać będzie ogólny plan zawodowy, rodzinny, majątkowy, samorealizacji itp. Z tych planów wynikną plany długoterminowe i na krótsze okresy.

Rodzaje celów

Tak wiec, plan życia to właściwie kilka planów, np. w takim układzie:

Plan Długoterminowy - to obraz tego, co zamierzasz osiągnąć w życiu. To twoje priorytety, twoja lista wartości. Jeśli wiesz, gdzie chcesz być za dwadzieścia lat, o wiele łatwiej zdecydować w jakim kierunku wyruszyć już jutro.

Plan Pięcioletni (jeśli to się komuś źle kojarzy – OK, może być czteroletni...) - co musisz zrobić w najbliższych pięciu latach by mieć pewność, że znajdziesz się tam gdzie chcesz za lat dwadzieścia?

Plan na Najbliższy Rok - to twój budżet, to zaplanowane wakacje, zobowiązanie zaliczenia roku na studiach, ilość kilogramów do zrzucenia. I najważniejsze - to odpowiedz na pytanie: co musisz zrobić w tym roku, by na pewno znaleźć się tam, gdzie powinieneś w swoim planie pięcioletnim?

Plan Kwartalny - to pozwoli ci mierzyć twój postęp bardziej niż cokolwiek. Ten plan to twoja ręka na pulsie. Ten plan pozwoli ci na naniesienie poprawek, na nadrobienie strat. Na zrobienie tego, co wymknęło się realizacji w poprzednich miesiącach.

Plan na Najbliższy Miesiąc – między innymi określi kiedy przygotujesz plan na miesiąc następny - wykorzystaj te okazje, by przyjrzeć się jeszcze raz swoim celom życiowym, by uzmysłowić sobie jeszcze raz korzyści wypływające z ich realizacji.

Plan Na Najbliższy Tydzień - Teraz możesz ustalić czas na krzyżówki i na telewizję, wpisz godziny pracy nadliczbowej, czas na zabawę z dziećmi, na naukę, na spotkanie w gronie przyjaciół. Ale przede wszystkim - kiedy zrobisz to, co ma być zrobione w tym tygodniu, by się zmieścić w realizacji Wielkiego Planu Życiowego?

Zaczynając od góry, można sobie zadać pytania:
- jaki jest sens życia?
- jaki jest mój główny cel jako człowieka?

To pytania filozoficzne - zabrnęlibyśmy w tym artykule poza jego zakres. Odpowiem krótko: sens twego życia będzie taki, JAKI MU SAM NADASZ.  Twój cel jako człowieka, powiem metafizycznie - istoty duchowej, która zaistniała na tym świecie - to /////  . Chyba, że postanowisz inaczej (za N.E. Walschem). Nie daj się podporządkować jakiemuś "astrologicznemu" planowi życia, jakiemuś fatum, - najlepiej gdy sam będziesz decydował o swym losie.

Tak określone cele, aczkolwiek powinny być STALE obecne w naszej świadomości i jak dzwonek alarmowy przywoływać nas do porządku,  są jednak zbyt ogólne by tworzyć tylko na ich podstawie efektywny plan. Raczej nadają się do sformułowania misji życiowej (zawodowej, przywódczej lub społecznej, itp.).

Misja życia, misja firmy

Czym jest misja?

Nie pokuszę się o ścisłą definicję, raczej podam wyrazy bliskoznaczne:

myśl przewodnia,  wyznanie wiary (credo), główna idea, dewiza życiowa, indywidualne posłannictwo życiowe.
Jest to wyrażenie przedmiotu aspiracji, czyli trwałych dążeń, określenie w ten sposób swojej tożsamości, wyraziste pokazanie własnej odrębności, długoterminowa wizja celu.

Sporo się pisze o misji  przedsiębiorstwa, coraz więcej firm obiera sobie misje i (słusznie) umieszcza je na froncie swych stron internetowych. W takim przypadku jest to zespół wspólnych wartości, jakie uznają pracownicy firmy, czyli filozofia, na której opiera się istnienie firmy. Misja firmy obejmuje nadzieje , oczekiwania i aspiracje  nie dające się wyrazić jedynie w terminologii ekonomicznej  (Tom Champpell).

Więcej o tworzeniu misji osobistej znajdziesz np. w książce: Iwona Majewska-Opiełka „Droga do siebie”, a o misji firmy  w innej jej książce „Umysł lidera”, natomiast „na szybko” (ale ciekawie) – z Internetu  na stronie http://www.sm.fki.pl/Maciej/ekonomia/KONSTRUOWANIE%20MISJI%20FIRMY.htm , z której parę myśli zapożyczyłem także odnośnie misji osobistej.

Bez jasnego określenia misji, krótkofalowe działania firmy (ale i osobiste) mogą pozostawać w sprzeczności z jej interesami perspektywicznymi.

Czasami utożsamia się misję ze strategią, co nie jest ścisłe.

Formułowanie misji to odpowiadanie na pytanie: „Czego chcemy” ? (przyszłość), natomiast  strategia to odpowiedź na pytanie: „Jak to osiągnąć?”  lub „Co robimy (teraz), aby to osiągnąć”.

Dobre cechy celów

Cele, które stawiamy sobie w planowaniu, powinny mieć parę uznanych cech popularnie nazywanych akronimem SMART, pochodzącym od angielskich słów:

• Specific – dokładny, konkretny (najlepiej zapisany! – wtedy jest czymś stałym, a nie tylko myślą)
• Measurable – mierzalny, tj. taki który można ocenić co do stopnia realizacji. Na ogół, gdy cel jest mierzalny, to jednocześnie jest już i konkretny.
• Active – aktywny, wyzwalający działanie będące w kręgu naszego wpływu
• Realistic - realny (ale uwaga! – mierz wyżej niż dyktuje ci niska samoocena lub dzisiejsze okoliczności). Realność wiąże się z podziałem dużych celów na mniejsze.
• Time oriented - zorientowany w czasie, to jest z datą realizacji (to ważne, aby nie używać ogólników typu „w przyszłości będę bogaty”, bo przyszłość będzie zawsze przed nami i nie doczekamy się spełnienia swego planu).

Od siebie dodam ważną cechę: cele powinny być pozytywne i etyczne (no comments).

Oczywiście nie są to wszystkie pożądane cechy – wymienialiśmy już np. wagę celów które są jednoznacznie własne oraz celów motywujących.

Ponadto, konwencja SMART jest jednak zbyt sztywna i częściowo zdeaktualizowana wobec współczesnej, dynamicznej rzeczywistości.

Nietrudno znaleźć cele, które nie poddają się temu schematowi, np. „żyć uwzględniając bardziej aspekt duchowy”. Ten cel jest wartościowy i znaczący, a mimo  to trudno mierzalny i nie posiadający określonego terminu realizacji, ponieważ nie miałoby to sensu.

Nie musimy  się też upierać przy klasycznym zaleceniu ręcznego zapisania celu i noszenia takiego zapisku w portfelu lub w piórniku. Takie karteczki na ogół szybko giną, a ręczny zapisek nie daje się tak łatwo zmieniać i wklejać w różne deklaracje celu, jakie dziś łatwo możemy redagować na komputerze, drukować i powielać – wykorzystujmy nowoczesne środki.

Co do realności planów: czasami pojawiają się przy tym wyrazy zwątpienia: jestem już na to za stary, jestem jeszcze za młody i niesamodzielny itp. Pierwszym przypomnę znamienny przykład z setek innych:

Imanuel Kant pierwszą swą książkę napisał w wieku 80 lat. //////spr! Dopiero wtedy uznał, że ma do powiedzenia coś sam od siebie. Zatem nigdy nie jest za późno! Ty możesz zrealizować się szybciej.
Młodzi mają dziś jeszcze więcej szans – jeszcze nigdy nie było (proporcjonalnie do ilości ludzi) tak wielu młodych na odpowiedzialnych stanowiskach, tak wielu milionerów i tak wielu młodych naukowców.

Nadto, cel nierealny dla jednej osoby może być realny dla innej. To TY oceniasz; wystarczy, że TY wierzysz w dany cel, że dla CIEBIE jest on realny. Wiele niezwykłych osiągnięć i wynalazków jest wynikiem prób osiągnięcia “niemożliwego” (np. lot na Księżyc czy w ogóle latanie) i to w pojedynkę – wbrew niedowiarkom.

W tym kontekście mówi się często, że cel powinien być wyzwaniem. Owszem, to bardziej mobilizuje, ale możemy takiemu celowi nie podołać i zrazić się w ogóle do ambitnego planowania. Najlepiej realizować na raz parę celów o różnej trudności, a te trudniejsze obudować  prostszymi celami pośrednimi, które, gdy osiągnięte, dają nam satysfakcję podbudowująca wiarę w końcowy sukces.

Nie każdy cel musi mieć wyznaczona datę realizacji. Przykładowo, rozwój osobisty, utrzymywanie się w dobrej kondycji fizycznej, itp.,  to cele  „kroczące”, teoretycznie  - bez końca.

Świat zmienia się szybko, podobnie zmieniasz się i ty. Nie ma nic złego w zmianie i modyfikacji planów.

Reasumując – mając w pamięci kod SMART, pamiętajmy o rozsądnej elastyczności.

Lista celów

Wracając do układania listy celów priorytetowych powinieneś uczciwie się zastanowić, co dla ciebie jest ważne i cenne, czyli określić wartości, którymi się kierujesz. Przykładowe wartości to: bezpieczeństwo, wiara, niesienie pomocy innym, prestiż, życie rodzinne.

Zadaj sobie pytania (najlepiej wydrukuj je stąd i NAPISZ swoje odpowiedzi na boku):

1. Co jest dla mnie najważniejsze?
2. Jakimi zasadami kieruję się w życiu?
3. Z czego nie mógłbym/nie mógłbym zrezygnować?

W zadaniu tym pomogą ci jeszcze następujące pytania dotyczące „wizji siebie”:

1. Jakie są moje zainteresowania i ulubione zajęcia?
2. Dlaczego te rzeczy/sprawy mnie pasjonują?
3. Jakiego rodzaju sytuacje i zadania motywują mnie do działania?
4. Co daje mi największą satysfakcję?
5. W jakim środowisku czuję się najlepiej?
6. W jakim zawodzie chcę pracować?
7. Kim chciał bym być?
8. Co chciał(a)bym osiągnąć w życiu prywatnym i zawodowym?

Można zadać jeszcze szereg pytań odwrotnych, tj. np. czego najbardziej nie lubię, kim nie chciałbym być, itd.

Na koniec, na przykładzie planowania długoterminowego: Jak opisał bym siebie, swoje życie i osiągnięcia za 5/10/20 lat?

Taki opis (warto go wykonać pisemnie) zrób możliwie plastycznie, ze szczegółami, wykorzystując elementy wizualizacji.

Oczywiście, większość naszych planów nie będzie dotyczyła celów życiowych, a raczej spraw o krótszej perspektywie i bardziej banalnych. Warto jednak i tym drobniejszym planom poświecić (nawet rutynowo) trochę czasu. Niech i naszym codziennym zadaniom towarzyszy potencjalnie komplement „dobrze zaplanowane”.

Mając już częściowo gotowe odpowiedzi (dalsze będą się pojawiały później)  zacznij sobie wypisywać najważniejsze cele przez kilka (sugeruje nawet 10) kolejnych dni. Możesz zastosować osobistą burzę mózgów - generować najróżniejsze cele, bez przedwczesnego wartościowania. Możesz zastosować Metodę ABC opisaną w tym serwisie tutaj. Zapisz także to, co ci się śniło lub o czym myślałeś po przebudzeniu. Tak uświadomione cele możesz zapisywać na osobnych karteczkach, aby później łatwiej nimi manipulować, układać w grupach i wg pewnej kolejności. Zachowaj wszystkie wpisy do końca! Gdy listy celów będą gotowe, wówczas porównaj je z sobą i wybierz te cele, które powtarzają się na największej ilości list.
Sprawdź jednak, czy czegoś istotnego nie pominąłeś. Często bowiem zdarza się, że to, co wydaje nam się najcenniejsze i najważniejsze, spychamy głęboko w podświadomość i nie chcemy się do tego przyznać, ponieważ albo boimy się, że otoczenie nas potępi, lub też wstydzimy się swoich pragnień (potępiamy je).

Sprawdź więc:

1. Tym czego pragnę, a jednocześnie się boję, jest ..........

2. Tym czego pragnę, a jednocześnie się wstydzę, jest ..........

3. Tym, czego pragnę, a z pewnością nie dostanę, jest ..........

Jeśli coś takiego jest w twej podświadomości, możesz być pewien, że to jest ważny cel, którego się wyrzekłeś lub zaparłeś. Powinieneś wiedzieć, że uda ci się go zrealizować, jeśli włożysz sporo czasu i wysiłku w przeprogramowanie swoich wierzeń, by zaakceptować ten cel.

Spójrz na kartkę z twoimi celami. Oczywiście, jeśli teraz uznasz je za swoje, to od teraz są to rzeczywiście twoje cele. Jednak często okazuje się, że w naszym życiu przeważają cele narzucone przez innych, np. przez  rodziców lub inne znaczące dla nas osoby.

Pamiętaj jednak - planujesz SWOJE życie - gdy nie uporasz się z sobą, to i innym nie pomożesz, choćby właśnie pomoc innym była twoim celem. Może się tez zdarzyć, że nawet kiedy spełnisz już wszystkie zachcianki innych, oni ciągle nie będą z ciebie zadowoleni i ciągle będą wynajdywać kolejne, najlepsze i najważniejsze zadania dla ciebie.
Także sposób formalny, w jaki określasz cele bardzo silnie wpływa na ich efektywność. Stosuj poniższy przewodnik przy określaniu celów (wg Krzysztofa Klimaja):

Pozytywne stwierdzenia.

Wyrażaj swoje cele pozytywnie: "Wykonywać tę technikę dobrze." jest o wiele lepszym celem niż, "Nie robić głupich błędów".

Bądź dokładny.

Jeśli stawiasz precyzyjny cel, określając daty, czas i ilości, tak, by osiągnięcie mogło być zmierzone, wówczas znasz dokładny cel, który ma być osiągnięty, i jesteś w stanie być kompletnie usatysfakcjonowanym po osiągnięciu tego celu.

Zapisuj

Zapisuj cele aby uniknąć zamieszania i nadać im większą siłę.

Twórz operacyjne cele małe.

Cele, do których dążysz w małych odcinkach czasu (np. dzisiaj) powinny być małe i osiągalne. Jeśli cel jest zbyt duży, wówczas wydaje się, że nie robisz żadnego postępu w jego kierunku. Posiadanie małych, zwiększających się celów daje ci możliwość nagrody. Dzisiejszy cel powinien wynikać z większego celu.

Określaj raczej cel wyrażony w działaniu, a nie jako wynik.

Tu istnieją dwie teorie, poniżej krótka argumentacja za takim wyborem.

Powinieneś stawić takie cele, nad którymi masz największą możliwą kontrolę. Nie ma nic bardziej stresującego niż porażka w osiąganiu osobistego celu z powodów, które były poza twoją kontrolą, tak jak np. złe środowisko ekonomiczne, zły sąd, zła pogoda, lub po prostu głupi brak szczęścia. Cele określone w wynikach, są bardzo nieodporne na porażkę powodowaną zjawiskami poza twoją kontrolą.
Jeśli oprzesz swój cel na swym działaniu lub umiejętnościach lub wiedzy, wówczas będziesz w stanie utrzymać kontrolę nad osiąganiem tych celów i być z nich bardziej usatysfakcjonowanym. Dla przykładu, mógłbyś sobie postawić cel, że wygrasz wyścig na czas, ale możesz przegrać z powodu złej decyzji sędziowskiej. Jeśli określisz to jako - znalezienie się w pierwszej trójce - wówczas znów możesz z łatwością przegrać. Ale jeśli postawisz ten cel jako - osiągnięcie określonego czasu, wówczas jeśli osiągniesz ten cel, będziesz w stanie uzyskać satysfakcję i wiarę w siebie z takiego osiągnięcia.

Gdy cele „robocze” są spisane, należy je jakoś uporządkować i odsiać, co nieistotne. Gdy cząstkowych punktów jest dużo, to ustalenie który jest ważniejszy może być trudne. Przy np. 10 punktach można jeszcze porównać każdy z każdym i wyciągnąć odpowiednie wnioski. Ustalanie priorytetów to modne hasło, ale często będące pułapką myślową. Ważność wielu spraw jest taka sama, albo porównanie w tym sensie – nie ma sensu. By ułatwić sobie sprawę, warto zastanowić się, czy niektóre cele nie wynikają z innych, zatem, czy te drugie nie są raczej środkami. Dalej trzeba zobaczyć ich zależność czasową oraz możliwy rozkład realizacji w czasie.

Już w trakcie realizacji planu, nie pytaj więc: co jest ważniejsze, a raczej: “na czym (w realizacji mego planu) chcę się (bardziej) skupić teraz?”. Pewna kolejność jest „logicznie naturalna”, ale czasem korzystniej jest zająć się tym, co podpowiada nam intuicja i nowa okoliczność.

Planowanie

Procesom planowania i harmonogramom poświęcono szereg prac naukowych i popularnych. Na końcu artykułu znajduje się parę pozycji książkowych z grupy tych popularnych. Wiele prac (co zresztą widać po tytułach) złamuje się "zarządzaniem czasem". Jest to pewien skrót myślowy, który może wprowadzać w błąd.

Nie istnieje umiejętność zarządzania czasem, ponieważ nie ma możliwości zarządzania czasem. Nikt z nas nie może nic kazać czasowi, nie może kazać mu się zatrzymać, ani zacząć biec szybciej, płynąć w odwrotnym kierunku – no, może przynajmniej na razie J.

Nie próbuj być władcą czasu, raczej stań się władcą siebie. Możesz więc jedynie lepiej kierować i zarządzać sobą w czasie.

Sugeruję więc zastosowanie innego podejścia niż te, które nazywają trzema pierwszymi generacjami „zarządzania czasem” , na korzyść "czwartej generacji" opisywanej w pracach Stephena Coveya. Przegląd jego podstawowej książki i idei podaję w osobnym artykule.

"Zarządzanie czasem" jest w tym ujęciu sprawą drugoplanową. Będzie jej poświęcony inny artykuł.

Tutaj odwołam się do tzw. ćwiartek priorytetów wg S. Coveya, przedstawionych poniżej.

Pozwalają one nie tylko planować czas, ale w ogóle lepiej zarządzać naszymi sprawami - przez uświadomienie sobie, tego, które są ważne długofalowo, bo tworzą swoistą dzwignię wzmacniającą nasze możliwości, a którymi w ogóle nie warto się zajmować. Należy zajmować się głównie zadaniami z ćwiartki II, tj. ważnymi a nie pilnymi.

Zauważmy, że znacznie chętniej chwytamy się za zadania mało ważne, ale bardzo pilne, niż za zadania II ćwiartki, które są bardzo ważne, ale nie trzeba ich zrobić na „już”, w związku z czym ciągle je odkładamy. Podobnie dzieje się z większymi zadaniami, które wymagają dużo czasu i mniej wdzięcznie dają się „odhaczyć” w liście zadań na dany dzień, niż dziesięć „małych spraw”.  Ach ta psychologia, jakże wiele od niej zależy!

Covey podkreśla też znaczenie układania planów z uwzględnieniem ról jakie spełniamy w życiu. Po wyróżnieniu najważniejszych dla nas, np.: jako pracownika, rodzica, syna/córki, studenta, członka wspólnoty sąsiedzkiej/kościelnej/samorządowej, itd. określamy cele okresowe dla każdej z nich. Odpowiednio planujemy ich realizację w czasie, uwzględniając możliwe powiązania wzajemne, które wykorzystujemy na zasadzie synergii. Takiemu podejściu do planowania odpowiadają planery sprzedawane przez firmę Franklin Covey oraz program FranklinCovey® PlanPlus™ 2.0 – oba produkty stworzone wg zasad S. Coveya skutecznego planowania i działania.

Algorytmy?

Czy zamiast tych wszystkich reguł i teorii nie istnieje jakiś sprawdzony, konkretny algorytm prawidłowego planowania? Choć nie wydaje się, aby coś takiego mogło istnieć na wszelkie okoliczności życia, to odpowiedź brzmi TAK, ale....
Już nie raz tego próbowano. Jedną z prób jest ów planer PlanPlus – nakładka na popularny program MS Outlook, który, jak wiadomo, już sam z siebie posiada szereg funkcji ułatwiających planowanie i kontrolowanie zajęć.

Trochę mniej jest programów, które pomagają w ustalaniu celów.

Najbardziej rozbudowanym programem do wyznaczania celów i kontroli ich realizacji, jaki znam, jest GoalPro firmy Success Studios Corp. (do osobnego omówienia). Jest to jakby tutorial prowadzący użytkownika krok po kroku, narzucający mu dyscyplinę ćwiczeń i  powtórzeń, dający pomoce do wizualizacji celów, będący „przypominaczem” sekwencji działań itd.

Program (w wersji angielskiej) można ściągnąć na okres próbny 30 dni z http://www.goalpro.com/ .

Sama instrukcja programu (może być podręcznikiem metody) zawiera 60 stron – wiąże się to z wszechstronnością programu i pokazuje, że przy poważnym podejściu do zagadnienia wyjawia się jego złożoność. Podana strona internetowa poświęcona jest całemu spektrum zagadnień planowania, tworzeniu misji, motywacji itp.

Innych programów szukaj np. na http://www.mygoals.com/, http://www.smartgoalsetting.com/  

MyGoals.com jest serwisem, w którym abonenci //// mogą wykorzystywać on-line gotowe schematy planowania i wyznaczania celów odpowiednio do „branż”. Opatentowana (!) metodyka stosowana w serwisie  kładzie nacisk na identyfikację przeszkód, problemów i wyzwań – wszystkiego tego, co staje pomiędzy celem a jego realizatorem. Słowo przeszkoda  nie jest tu traktowane negatywnie, wystarczy ją dostrzec i usunąć lub wykorzystać – serwis pokazuje jak to zrobić.

Warto zwrócić uwagę, że szereg programów wspomagających uczenie się zawiera elementy planowania i kontroli realizacji wykonania planu. Przykładowo, znany polski (ale już o sławie światowej) program SuperMemo, wymusza pewien rytm powtórek przerabianego materiału i rozlicza jego opanowanie.

Wchodzimy tu już w temat metod sprawnego działania i uczenia się , czyli poza samo planowanie, o którym mówimy w tym artykule.

Jako dużą pomoc w wyznaczaniu celów, uświadamiania sobie zależności między nimi i układaniu sekwencji czasowej na etapie ich realizacji może służyć „mapa myśli” wg koncepcji T. Buzana, opisana np. w naszym innym artykule. Podobnie, i to narzędzie posiada oprzyrządowanie programowe (patrz ww. artykuł).

Istnieją oczywiście także złożone programy a nawet systemy planowania działań przedsiębiorstwa, harmonogramowania zadań, biznesplanów. Są one rozwinięciem tzw. planów/wykresów Gantta i innych metod używanych w zarządzaniu.

W planowaniu istotne jest przyjmowanie pewnych zapasów bezpieczeństwa, tolerancji dla zmieniających się warunków, co te programy potrafią szybko przeliczać. Pomimo, że nie będę tu omawiał tych zagadnień, to warto w osobistym planowaniu także przyjąć podobną zasadę elastyczności.
Spodziewaj się niespodziewanego – niespodziewanych problemów, ale i ... okazji i szans.

W drogę!

Na zakończenie  artykułu (ale także stale, na różnych etapach planowania) warto pamiętać o budowaniu w sobie woli działania zgodnie z planem i wiary w jego powodzenie, bo "Zwycięzcy mają dwie rzeczy: jasno określony cel i palące pragnienie osiągnięcia go." (Brad Burden).

Afirmuj więc (wg L.Ż.):

Ja..... zasługuję, aby wszystkie moje cele z łatwością realizowały się w rzeczywistości.

Moja przyszłość jest bezpieczna (wolna) i pełna cudownych, boskich niespodzianek.

Ja.....zawsze wiem, o co mi chodzi.

Ja .... zasługuję na sukces.

Wybrana dalsza literatura

7 nawyków skutecznego działania
Stephen R. Covey
Wydawnictwo MEDIUM, 1996, stron 360.

Ukryty plan życia
Mary Michael, Nordholt Henny
Wydawnictwo: PZWL, 2004, stron: 132.

Zaplanuj swój czas
Smith Jane
Wydawnictwo: BELLONA, 2004, stron: 160.

Doskonałe zarządzanie czasem
Johns Ted
Wydawnictwo: REBIS, 2003, stron: 176.

Zarządzanie czasem
Adair John
Wydawnictwo: EMKA, 2000, stron: 200.

Zarządzanie czasem
Debra Allock Tyler
Wydawnictwo: PETIT, 2004.

 Przypis

Trzy generacje metod „zarządzania czasem”

Generacja 1. –  notowanie zadań i spraw – jako wyraz jakiegoś zakresu ich ogarniania
Generacja 2. –  stosowanie kalendarza do przewidywania i planowania zajęć
Generacja 3. –  współczesne metody „zarządzania czasem” uwzględniające priorytety, cele o różnym horyzoncie

Generacja 4. -   zarządzanie sobą w czasie dla pielęgnacji i wzmacnianiu związków, osiągania rezultatów (Covey).

Leszek Korolkiewicz – redaktor L-earn.net